Inhoud
Vasa previa is een zwangerschapscomplicatie waarbij een of meer foetale bloedvaten van de placenta of navelstreng, onder de baby en voor de geboorte-uitgang liggen. Het komt voor bij circa 1 op de 3000 zwangerschappen.
De definitie van vasa Praevia luidt: Foetale vaten in de vliezen ter plekke van de ontsluitingsopening. Dit kunnen navelstrengvaten (of vertakkingen daarvan) zijn in geval van een velamenteuze navelstrenginsertie of verbindendende vaten in geval van een placenta bilobata.
Een geplande keizersnede is bij deze complicatie aangewezen omdat een bij normale vaginale bevalling vasa previa een hoog sterftecijfer (50-95%) heeft. Deze sterfte kan veroorzaakt worden door snelle foetale verbloeding die optreedt door het scheuren van de bloedvaten nadat de baarmoedermond ontsluit of de vliezen breken. Ook kan het ongeboren kind in problemen komen wanneer tussen het kind en de wanden van het geboortekanaal de bloedvaten afgekneld worden.
De kans op overleving is praktisch 100% wanneer de diagnose voortijdig wordt gesteld en de baby gehaald wordt met een geplande keizersnede (rond week 37 van de zwangerschap).
Risicofactoren
Er is weinig bekend over de oorzaak. De meest erkende theorie is genaamd trofotropisme. Er zijn wel risicofactoren aan te wijzen:
- Laagliggende placenta (bijvoorbeeld door een miskraam gevolgd door curettage, of door littekens na een baarmoederoperatie)
- Tweelobbige placenta
- Succenturiate placenta (placenta met een of meer bijlobben)
- Velamenteuze insertie van de navelstreng
- Zwangerschappen die voortkomen uit in-vitrofertilisatie (ivf)
- Meerlingzwangerschappen
- Pijnloze bloeding
- Voorgeschiedenis met baarmoederoperatie, curettage en/of abortus
Diagnose
De diagnose vasa previa kan tijdens de 20 weken echo (op z'n vroegst rond de 18 weken) vastgesteld worden aan de hand van een 'color Doppler echo'. De 'color Doppler echo' is een speciaal type echo waarin de verschillende stroomsnelheden van de bloedstroom worden weergegeven in kleuren. Deze kleuren maken de locatie van de foetale bloedvaten zichtbaar en hierdoor kan gezien worden of deze voor de geboorte-uitgang liggen. Een tijdige diagnose kan zorgen voor een grote overlevingskans voor de baby.
Behandeling
Zodra vasa previa is vastgesteld, kan een geplande keizersnede, voordat de bevalling spontaan begint, het leven van de baby redden. Wanneer de keizersnede moet plaatsvinden is afhankelijk van de betreffende patiënt. Ideaal gezien zou deze vroeg genoeg uitgevoerd moeten worden om een spoedgeval te voorkomen, maar laat genoeg om complicaties door vroeggeboorte te voorkomen. Gemiddeld ligt dit rond de 37 weken.
Als er tijdens de bevalling bloed vrijkomt is het doen van onderzoek naar de oorsprong van het bloed noodzakelijk. Is het bloed afkomstig van de moeder, dan is de baby niet in gevaar. Als het bloed afkomstig is van de baby, moet er onmiddellijk ingegrepen worden om de conditie van de baby in te schatten en daar waar nodig in te grijpen.
